παιδιά Πάρο κατασκευή Αναβάθμιση εστιών σε ενεργειακές Ο τελευταίος βυρσοδέψης του Βόλου > 자유게시판

Ο 57χρονος Αλέξης Κάππας διατηρεί την οικογενειακή παράδοση ενός και πλέον αιώνα

Πιστός στην τέχνη που του κληροδότησαν ο παππούς και ο πατέρας του, συνεχίζει με προσήλωση και μεράκι την οικογενειακή παράδοση, η οποία έχει ως επίκεντρο την βυρσοδεψία. Ο 57χρονος Αλέξης Κάππας είναι, ΒόλοΒόλου, και ένας από τους ελάχιστους επαγγελματίες του είδους, σε όλη την Ελλάδα.

Η βιοτεχνική μονάδα που δημιούργησε ο πατέρας του, Θανάσης με τον αδελφό του Νίκο πριν από 64 χρόνια στην οδό Σαρανταπόρου, στα Παλιά, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του συμπολίτη βυρσοδέψη, ο οποίος σε πείσμα των καιρών, διατηρεί το χαμόγελο και την αισιοδοξία του, βαδίζοντας, με την ίδια πάντα προσήλωση, στα χνάρια της παραδοσιακής τέχνης, που παραμένει ζωντανή στο χρόνο επί τρεις γενιές.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ : Γλυκερία Υδραίου
Φωτό : Ηλίας Καράτσαλος

Γενάρχης της οικογενειακής επαγγελματικής παράδοσης, ήταν ο συνονόματος παππούς του Αλέξης, ο οποίος ήταν βυρσοδέψης και μεγαλοκτηματίας της Μακρινίτσας. Την επαγγελματική σκυτάλη παρέλαβε στη συνέχεια ο γιος του Θανάσης Κάππας, πατέρας του 57χρονου βυρσοδέψη, ο οποίος μετά το επαγγελματικό του ξεκίνημα στη Μακρινίτσα, αναζήτησε, σε νεαρή ηλικία, στην περίοδο 30-35, νέες επαγγελματικές προοπτικές στο Βόλο, σε μια εποχή κατά την οποία υπήρχε πεδίο ανάπτυξης και εξέλιξης στον συγκεκριμένο κλάδο, καθώς υπήρχαν περισσότερα από δεκαπέντε βυρσοδεψία στο Βόλο.

Η επαγγελματική του δραστηριότητα «φιλοξενήθηκε» αρχικά σε νοικιασμένο χώρο στην περιοχή της Νεαπόλεως και γύρω στα 1949, δημιούργησε τον μεγάλο, ιδιόκτητο βιοτεχνικό χώρο 550 τμ της οδού Σαρανταπόρου, όπου συνεχίζει την επαγγελματική οικογενειακή παράδοση, ο Αλέξης Κάππας, ο νεότερος.

Τα δεκαπέντε πρώτα χρόνια συνεργάστηκε με τον συνονόματο εξάδελφό του, Αλέξη, γιό του Νίκου Κάππα, ο οποίος λόγω της κρίσης του επαγγέλματος,  στράφηκε στην πορεία σε διαφορετική διαδρομή, δημιουργώντας κατάστημα με ανταλλακτικά αυτοκινήτων.

«Στην αρχή, η επεξεργασία των δερμάτων γίνονταν με τα χέρια, προκειμένου να καταστούν ανθεκτικά και στην συνέχεια, για να αγοράσει το πρώτο του μηχάνημα ο πατέρας μου, πούλησε ένα λεωφορείο, διότι υπήρχε πολύ μεγάλη ζήτηση στην αγορά» αναφέρει ο 57χρονος βυρσοδέψης, ανατρέχοντας στις μνήμες της ζωής του και προσθέ ΤΕΙ «άρχισα να εργάζομαι στο βυρσοδεψείο σε ηλικία 18 ετών, μόλις τέλειωσα το σχολείο και έκτοτε δεν έχω σταματήσει».

Οι εικόνες που έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη του, είναι ταυτόσημες με την τέχνη των προγόνων του, μια δύσκολη, αλλά και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, ταυτόχρονα διαδικασία, η οποία γνώρισε άνθηση κατά το παρελθόν. Η βυρσοδεψία θα πρέπει να θεωρηθεί, σημειωτέον, ως  ένα από τα πιο παλιά επαγγέλματα που εξάσκησε ο άνθρωπος.

Τρόποι κατεργασίας των δερμάτων ήταν γνωστοί, όπως αναφέρουν διάφορες ιστορικές πηγές, ακόμη από το 2.500 π.Χ. Είναι η διαδικασία που ακολουθείται με τη βοήθεια τεχνικών και ειδικών επεξεργασιών,  που κάνουν  τα δέρματα αδιάβροχα και ανθεκτικά και διατηρείται μέχρι σήμερα, χάρη στο μεράκι αφοσιωμένων επαγγελματιών, όπως ο Αλέξης Κάππας. 

Τα δέρματα που επεξεργάζεται,  προέρχονται κατά βάση από την περιοχή μας, αλλά εισάγει παράλληλα δέρματα και από την Γαλλία. Ο ίδιος συνεργάζεται με βιοτεχνίες που δημιουργούν τουριστικά είδη, ενώ όπως υπογραμμίζει «η δουλειά είναι σαφώς λιγότερη σε σχέση με παλαιότερα χρόνια, διότι οι τουρίστες δεν έχουν την ίδια αγοραστική δύναμη, που είχαν κατά το παρελθόν». 

Τρεις γενιές

«Παλαιότερα, υπήρχε πολύ μεγάλη ζήτηση, γιατί ο πατέρας μου συνεργάζονταν με βιοτεχνίες υποδημάτων και υποδηματοποιούς και στις καλές εποχές, από το ’60 έως και το ’80, είχε δέκα άτομα προσωπικό, προκειμένου να καλυφθεί η πολύ μεγάλη παραγωγή, που έφθανε τον ένα τόνο δέρματα την εβδομάδα. Σήμερα, η εβδομαδιαία παραγωγή δερμάτων είναι γύρω στα 350-400 κιλά» υπογραμμίζει ο κ. Κάππας, μιλώντας με νοσταλγία για το παρελθόν.

Η δουλειά του βυρσοδέψη, δύσκολη και επίπονη, αλλά το μεράκι πάντα περισσεύει. «Πολλά προβλήματα υπήρξαν στο παρελθόν, γιατί η δουλειά μας ήταν να βγάζουμε σολο δέρματα, δηλαδή, εξηγεί ο ίδιος, δέρματα για σόλες. Από αυτό ξεκινήσαμε, αυτό έμαθα από τον πατέρα μου, αλλά δυστυχώς, στην πορεία επικράτησαν τα συνθετικά παπούτσια και επειδή δεν είχε πλέον ζήτηση το σολόδερμα, αναγκάστηκα πριν από μια δεκαετία να επεξεργάζομαι, με φυτική δέψη πάντα, δέρματα τα οποία προορίζονται για ζώνες και σανδάλια,  που πωλούνται σε καταστήματα τουριστικών ειδών, αλλά και για την κατασκευή χάμουρων για ζώα. Ηταν δύσκολη η διαδικασία προσαρμογής τα πέντε πρώτα χρόνια, ομολογεί ο συμπολίτης βυρσοδέψης, αλλά τελικά επιβιώσαμε, τα καταφέραμε, βρήκαμε καινούργιες αγορές και καινούργιους πελάτες».

Παρακάμπτοντας τις δυσκολίες, οι οποίες προέκυψαν λόγω της νέας τάξης πραγμάτων που διαμορφώθηκε στην εγχώρια αγορά, ο κ. Κάππας συνέχισε με την ίδια πάντα αφοσίωση την μακρά οικογενειακή παράδοση στην τομέα της βυρσοδεψίας, διαθέτοντας τα δέρματα που επεξεργάζεται, στο Βόλο, στην Θεσσαλία, αλλά και σε όλη την Ελλάδα γενικότερα.

Εικόνες του χθες και του σήμερα ζωντανεύουν μέσα από την αφήγηση του συμπολίτη βυρσοδέψη, ο οποίος θυμάται «στα χρόνια του παππού και του πατέρα μου, ο κόσμος δούλευε με τα χέρια. Τότε δούλευαν με βελανίδι, που το έσπαζαν,  το άλεθαν και το χρησιμοποιούσαν για να εμποτίζουν το σολόδερμα, προκειμένου να γίνεται πιο ανθεκτικό.  Σήμερα, συνεχίζουμε την φυτική δέψη, αλλά δουλεύουμε με φυτικό εκχύλισμα από την Αργεντινή και την Αφρική, που μας απάλλαξε από το μεγάλο οικονομικό βάρος, γιατί θα χρειαζόμασταν δύο επιπλέον άτομα, για να κάνουμε την κατεργασία του δέρματος με βελανίδι».

Από τη διαδικασία της δέψης, του εμποτισμού δηλαδή του δέρματος με ειδικές φυτικές ουσίες που το καθιστούν ανθεκτικό στο χρόνο, έως την τελική φάση, απαιτείται πολύς κόπος, προσήλωση αλλά και μεράκι, ενώ όπως επισημαίνει ο συμπολίτης βυρσοδέψης «παλαιότερα οι βυρσοδέψες δούλευαν περισσότερο με τα χέρια, ενώ σήμερα έχουμε στην διάθεσή μας τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, που διευκολύνει την δουλειά μας».

Παλαιότερα, η διαδικασία κατεργασίας των δερμάτων απαιτούσε ένα χρόνο, ενώ σήμερα, είναι έτοιμα να διατεθούν στην αγορά μετά από ένα περίπου μήνα. Η φυτική δέψη την οποία εφαρμόζει ο κ. Κάππας, καθιστά τόσο ανθεκτικές τις ζώνες, ώστε «πελάτης μου έδεσε το αυτοκίνητό του με άλλο όχημα για να το τραβήξει, χρησιμοποιώντας λουρίδες από τα δικά μας δέρματα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Σημερινή εποχή

Οι προσωπικές μνήμες του συμπολίτη βυρσοδέψη είναι σύμφυτες με τις αφηγήσεις του πατέρα του κι όπως επισημαίνει ο ίδιος, αντιπαραβάλλοντας το χθες με το σήμερα : 

«Ο πατέρας μου, που πέθανε το 2010 σε ηλικία 94 ετών, μου μιλούσε συχνά για τις χρυσές εποχές που βίωσε, μου έλεγε ότι είχε πολύ προσωπικό και πουλούσαν αμέσως τα δέρματα που επεξεργάζονταν. Μεγάλωσε πέντε παιδιά, εμένα και τα αδέλφια μου και απέκτησε ακίνητη περιουσία. Σήμερα, δουλεύουμε για να συντηρούμαστε. Σίγουρα με στεναχωρεί η κρίση, αλλά αυτή την τέχνη έμαθα από τον πατέρα μου και αυτή την τέχνη συνεχίζω. Δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο».

Στον μεγάλο βιοτεχνικό χώρο της οδού Σαρανταπόρου, σήμερα εργάζεται ο κ. Κάππας και ένας υπάλληλος. Μετά από 35 χρόνια αδιάκοπης δουλειάς, το μεράκι παραμένει αναλλοίωτο. «Ολη μου η ζωή είναι γεμάτη από αυτές τις εικόνες. Πως θα πάρουμε τα δέρματα από το σφαγείο, πως θα τα φτιάξουμε, για να τα προωθήσουμε στην αγορά» υπογραμμίζει ο Βολιώτης επαγγελματίας και προσθέ ΤΕΙ «έχω πελάτες κρεοπώλες που σφάζουν ντόπια μοσχάρια και παίρνω τα δέρματα και τα αξιοποιώ».

Ο Αλέξης Κάππας συνεχίζει την παράδοση του παππού και του πατέρα του, υπογραμμίζοντας ότι «η δουλειά μου είναι η ζωή μου. Ξυπνάω το πρωΐ και θέλω να έρθω στο μαγαζί. Στόχος μου είναι να συνεχίσω για δέκα τουλάχιστον χρόνια, γιατί έχω μεράκι και παράλληλα αγαπώ πολύ τη δουλειά μου». 

 Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο Αλέξης Αθανάσιου Κάππας ανέλυσε τα μυστικά της τέχνης του σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε παλαιότερα στη Μακρινίτσα και ήταν αφιερωμένη στα παλιά επαγγέλματα που τείνουν να εκλείψουν.

Στην διάρκεια της παραπάνω εκδήλωσης, ο κ. Κάππας έδειξε τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ο παππούς και ο πατέρας του, σε ποιο στάδιο παραλαμβάνονται τα δέρματα και ποια είναι η τελική μορφή που παίρνουν στο βυρσοδεψείο.

Ο Αλέξης Κάππας, ο οποίος είναι ο τελευταίος βυρσοδέψης της περιοχής, δηλώνει «λάτρης της παράδοσης» και υπογραμμίζει ότι «πρέπει να διατηρηθεί ζωντανή στο πέρασμα του χρόνου» παράλληλα με τα επαγγέλματα που έθρεψαν πολλές γενιές σε δύσκολες εποχές, γράφοντας σημαντικό κεφάλαιο στην τοπική ιστορία.

 Ο Θανάσης Κάππας εν ώρα εργασίας

Εσωτερική άποψη του βυρσοδεψείου

Εξωτερική άποψη της βιοτεχνικής μονάδας της οδού Σαρανταπόρου

Ταχυδρόμος, Πανθεσσαλική Εφημερίδα